İlk pul maldarlıqla məşğul olan tayfalarda meydana gəlmişdir. Məhz buna görə də hesab edirlər ki, latın sözü olan “pekuniya”-pul “pekus”-mal-qara sözündən yaranmışdır. Bu zaman pul kimi, əvvəlcə mis, tunc, qurğuşun və s. daha sonralar isə gümüş xüsusən də qızıldan istifadə edilməyə başlanıldı. Digər metallardan fərqli olaraq qızıl gümüş öz təbiətinə görə yekcinsdir və karroziyaya uğrayıb xarab olmur.
Kağız pullar- həqiqi pulların nümayəndəsidir. Onlar tədavüldə olan qızıl shikkənin əvəzedicisi kimi meydana gəlmişdir. İlk dəfə kağız pullar Çində XII əsrdə,Rusiyada isə 1769-cu ildə meydana gəlmişdir.
Maraqlı faktlar
• Dünyada ən ağır pul İsveçrədədir. XVIII əsrdə buraxılan bu mis pulun kütləsi 20 kiloqramdır.
• 100 dollardan ibarət 1 milyon dollar pulun kütləsi 10 kiloqram, 1 sentlərdən ibarət bu həcmdə pulun kütləsi isə 246 tondur
• Dünyada ilk kredit kartı 1951-ci ildə “Amerikan-ekspress” şirkəti tərəfindən buraxılıb.
• Kaliforniya ştatı müstəqil dövlət olsaydı, dünyanın iqtisadi inkişafına görə ilk beşliyində yer alardı.
• XIX əsrin əvvəllərində Alyaskada dəri pullardan istifadə olunub.
• Dünyada ən qəribə ad qazanmış qəpik XVI əsrdə Macarıstanda buraxılıb – “qazetta”.
• Dünyada qədim Afina shikkəsinə ödənilən məbləğ rekord sayılır – 314 min dollar.
• 10 milyon dollara görə hər 14 adamdan biri istənilən şəxsi öldürməyə hazırdır.
Azərbaycanda ilk kağız pullar Elxani dövründə buraxılmışdır.
Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bərpasından sonra, suverenliyin əsas atributlarından sayılan milli valyuta olan manat 1992-ci ilin 15 avqust tarixindən etibarən tədavülə buraxılıb.
• 1992-ci ilin avqustunda 1, 10 və 250 manatlıq əsginaslar, noyabrında 5, 10, 20 və 50 qəpiklik shikkələr, dekabrında 5 manatlıq əsginas, 1993-cü ilin martında isə 50, 100, 500 və 1000 manat nominallı kağız əsginaslar dövriyyəyə buraxılıb.
• Azərbaycan Respublikasının birinci pul emissiyası 1992-ci ildə Fransa Mərkəzi Bankı tərəfindən çap edilib. Yeni dizaynla 1 və 10 manatlıq əsginaslar həmin şirkətdə istehsal olunub.
• Azərbaycanın müstəqil olduqdan sonrakı dövrdə pul vahidlərinin bir çoxunun “Educational Coin Company” şirkəti istehsal etmişdir. Şirkət yeni manatlardan sadəcə 1 manatlıq əskinasın istesalçısıdır. Şirkət eyni zamanda tanınmamış Dağlıq Qarabağ Respublikasının əskinaslarının istehsalçısıdır.
Dünya ölkələrinin pul vahidləri:
1. Albaniya — Lek
2. Almaniya — Alman markası
3. Andorra — yoxdur
4. Avstriya — Avstriya şillinqi
5. Belarus — Belarus rublu
6. Belçika — Belçika frankı
7. Bolqarıstan — Lev
8. Bosniya və Herseqovina — Bosniya və Herseqovina markası
9. Böyük Britaniya — Funt sterlinq
10. Çexiya — Çex kronu
11. Danimarka — Danimarka kronu
12. Estoniya — Estoniya kronu
13. Finlandiya — Finlandiya markası
14. Fransa — Frank
15. Xorvatiya — Kuna
16. İrlandiya — İrlandiya funtu
17. İslandiya — Peseta
18. İtaliya — İtaliya lirəsi
19. İsveç — İsveç kronu
20. İsveçrə — İsveçrə frankı
21. Latviya — Lat
22. Lixtenşteyn — İsvecre franki
23. Litva — Lit
24. Lüksemburq — Luksemburk franki
25. Macarıstan — Forint
26. Makedoniya — Makedoniya dinarı
27. Malta — Malta lirəsi
28. Moldova — Moldova leyi
29. Monako — Fransa franki
30. Niderland — Niderland qurleni
31. Norveç — Norveç kronu
32. Polşa — Zlot
33. Portuqaliya — Eskudo
34. Rumıniya — Ley
35. Rusiya — Rubl
36. San-Marino — İtaliya lirəsi
37. Slovakiya — Slovakiya kronu
38. Sloveniya — Tolar
39. Ukrayna — Qrivnya
40. Vatikan — Vatikan lirəsi
41. Yuqoslaviya — Yeni dinar
42. Yunanıstan — Dirhem
Asiya
1. Azərbaycan — Azərbaycan manatı
2. Banqladeş — Teke
3. Bəhreyn — Bəhreyn dinari
4. BƏƏ — Dirhem
5. Bruney — Bruney dolları
6. Butan — Nqultrum
7. Cənubi Koreya — Von
8. Çin — Yuan
9. Ermənistan — Dram
10. Əfqanıstan — Efqani
11. Filippin — Fillippin pesosu
12. Gürcüstan — Lari
13. Hindistan — Hindistan rupisi
14. İndoneziya — İndoneziya rupisi
15. İordaniya — Dinar
16. İraq — Dinar
17. İran — Rial
18. İsrail — Yeni şekel
19. Kamboca — Riyel
20. Kipr — Kipr funtu
21. Küveyt — Küveyt dinarı
22. Qazaxıstan — Tenge
23. Qətər — Qeter riali
24. Qırğızıstan — Som
25. Laos — Kip
26. Livan — Livan livri
27. Malayziya — Rinqqit
28. Maldiv adaları — Rufiya
29. Monqolustan — Tutrik
30. Myanma — Kyat
31. Nepal — Nepal rupsi
32. Oman — Emman riali
33. Özbəkistan — Sum
34. Pakistan — Pakistan rupsi
35. Səudiyyə Ərəbistanı — Seudiyye Erebistan riali
36. Sinqapur — Sinqapur dollari
37. Suriya — Suriya funtu
38. Şimali Koreya — Vona
39. Şri-Lanka — Şri-Lanka rupisi
40. Tacikistan — Somoni
41. Tailand — Bat
42. Tayvan — Yeni Tayvan yuani
43. Türkiyə — Türk LiLısı
44. Türkmənistan — Türkmənistan manatı
45. Vyetnam — Dong
46. Yaponiya — İyen
47. Yəmən — Yemen riyalı
Afrika
1. Anqola — Kvanza
2. Benin — Qerbi Afrika franki
3. Botsvana — Pula
4. Burkina-Faso — Frank KFA
5. Burundi — Burundi frank
6. CAR — Rend
7. Cibuti — Frank
8. Çad — Frank KFA
9. Ekvatorial Qvineya — Frank KFA
10. Efiopiya — Efiopiya birri
11. Eritreya — Nafka
12. Əlcəzair — Dinar
13. Kamerun — Frank KFA
14. Kabo-Verde — Eskudo
15. Keniya — Keniya shillinqi
16. Komor adaları — Kamor franki
17. Konqo (brazzavil) — Frank KFA
18. Konqo (kinshasa) — Konqo franki
19. Fil Dişi Sahili — Frank
20. Qabon — Frank KFA
21. Qambiya — Dalasi
22. Qana — Sedi
23. Qvineya — Frank
24. Qvineya-Bisau — Frank KFA
25. Lesoto — Lot
26. Liberiya — Liberiya dollari
27. Liviya — Liviya dinari
28. Malavi — Malavi kvacasi
29. Mali — Mali franki
30. Madaqaskar — Malaqas franki
31. Mavriki — Mavriki rupsi
32. Mavritaniya — Uqiya
33. Mərakeş — Dirhem
34. Mərkəzi Afrika Respublikası — Frank KFA
35. Misir — Misir funtu
36. Mozambik — Metikal
37. Namibiya — Namibiya dollari
38. Niger — Frank KFA
39. Nigeriya — Nayra
40. Ruanda — Ruanda franki
41. San-Tome və Prinsipi — Dobra
42. Seneqal — Frank KFA
43. Seyşel adaları — Sheyshel rupsi
44. Somali — Somali shillinqi
45. Sudan — Sudan dinari
46. Svazilend — Lilangeni
47. Syerra-Leone — Leone
48. Tanzaniya — Tanzaniya shillinqi
49. Toqo — Frank KFA
50. Tunis — Tunis dinari
51. Uqanda — Uqanda shillinqi
52. Zambiya — Kvaca
53. Zimbabve — Zimbabve dollari
Şimali Amerika
1. ABŞ — ABŞ dolları
2. Antiqua və Barbuda — Serqi Karib Dollar
3. Baham adaları — Baham dollar
4. Barbados — Barbados dollari
5. Beliz — Beliz dollari
6. Dominika — Serqi Karib dolları
7. Dominikan Respublikası — Qızıl peso
8. Haiti — Quard
9. Honduras — Lempira
10. Kanada — Kanada dollari
11. Kosta-Rika — Kolon
12. Kuba — Kuba pesosu
13. Qrenada — Serqi Karib dollari
14. Qvatemala — Ketsal
15. Mekshika — Peso
16. Nikaraqua — Kordoba
17. Panama — ABŞ dolları
18. Salvador — Kolon
19. Sent-Kits və Nevis — Serqi Karib dollari
20. Sent-Lusiya — Serqi Karib Dollari
21. Sent-Vinset və Qrenadalar — Serqi Karib dollari
22. Trinidad və Tobaqo — Trinidad və Tobaqa dollari
23. Yamayka — Yamayka dollari
Cənubi Amerika
1. Argentina — Peso
2. Boliviya — Boliviana
3. Braziliya — Real
4. Çili — Çili pesosu
5. Ekvador — Sukre
6. Kolumbiya — Kolumbiya pesosu
7. Qayana — Qayana dolları
8. Paraqvay — Quarani
9. Peru — Yeni sol
10. Surinam — Qulden
11. Uruqvay — Uruqvay pesosu
12. Venesuela — Bolivar
Avstraliya və Okeaniya
1. Avstraliya — Avstraliya dolları
2. Fici — Fici dolları
3. Kiribati — Avstraliya dolları
4. Samoa — Tala
5. Marşall adaları — ABŞ dolları
6. Mikroneziya — ABŞ dolları
7. Nauru — Avstraliya dolları
8. Papua-Yeni Qvineya — Kina
9. Solomon adaları — Solomon adalari dolları
10. Tonqa — Panqa dolları
11. Tuvalu — Avstraliya dolları
12. Yeni Zelandiya — Yeni Zelandiya dolları
13. Vanuatu — Vatu
