Etiket — insanların məişətdə, xidmətdə, ictimai yerlərdə, küçədə, qonaqlıqlarda, müxtəlif növ rəsmi tədbirlərdə davranışını tənzimləyir. Hər bir mədəni insan əsas etiket normalarına riayət etməyi başa düşməklə yanaşı, müəyyən qayda və qarşılıqlı münasibətlərin zəruriliyini də dərk etməlidir. Özünü cəmiyyətdə yaxşı aparmağı bacarmaq çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu cür qabiliyyət sayəsində insan başqaları ilə asanlıqla əlaqə yarada bilir, qarşılıqlı anlaşmaya nail olur, yaxşı, sabit qarşılıqlı münasibətlər yarada bilir.
1. Zəng etmədən qonaq getməyin. Bir britaniyali xanım deyirdi ki, çağırılmamış qonaq gəldikdə, o çətirini götürüb ayaqqablarını geyinirdi və şlyapasını qoyurdu. Əgər gələn insan ona xoş gəlirdisə, «Ah, nə yaxşı, mən elə indicə gəlmişəm» söyləyirdi. Əks halda isə «Nə pis oldu, mən getməyə hazırlaşırdım».
2. Çətir heç vaxt açıq vəziyyətdə qurumur — nə ofisdə, nə də başqa bir yerdə. Onu yığmaq və xüsusi altlığa qoymaq və ya asmaq lazımdır.
3. Çantanı dizinizin və ya stulunuzun üstünə qoymaq olmaz. Balaca klatç-çantanı stolun üzərinə qoymaq, həcmli çantanı stulun belinə asmaq və ya xüsusi stul yoxdursa (belələrini adətən restoranlarda təqdim edirlər), döşəməyə qoymaq olar. Portfeli isə adətən döşəməyə qoyurlar.
4. Kişi heç vaxt qadın çantasını daşımamalıdır. Qadının paltosunu o, yalnız qarderoba aparmaq üçün götürməlidir.
5. Uşaq ayrıca otaqda yerləşdiyi andan etibarən, onun yanına girərkən qapını döyməyə öyrəşin. Bunu etdiyiniz halda, o da sizin yataq otağınıza girməzdən öncə qapını döyəcək.
6. Qadın qapalı məkanda şlyapa və əlcəkləri çıxarmaya bilər, ancaq papaq və təkbarmaq əlcəyə bu aid deyil.
7. Beynəlxalq protokola görə, bəzək əşyalarının ümumi sayı 13 ədəddən çox olmamalıdır, bura əl işi olan düymələr də daxildir. Əlcəyin üstündən üzük taxmırlar, ancaq qolbaq taxmaq olar.
8. Restoranda sifarişi ödəmə qaydası: əgər siz «Mən dəvət edirəm» demisinizsə, bu o deməkdir ki, hesabı siz ödəyəcəksiniz. Əgər qadın iş partnyorunu restorana dəvət edirsə, hesabı qadın özü ödəməlidir. Başqa bir vəziyyət: «Gəlin restorana gedək», bu halda hər bir kəs öz hesabını ödəyir və əgər kişi qadının əvəzinə ödəməyi təklif edirsə, qadın razılaşa bilər.9. Kişi liftə həmişə birinci daxil olur, ancaq qapıya ən yaxın kəs birinci çıxır.
10. Avtomobildə sürücünün arxasındakı yer ən prestijli hesab olunur, burada qadın əyləşir, kişi isə onun yanında, kişi maşından çıxanda isə qapını saxlayır və xanıma əlini uzadır. Əgər kişi sükan arxasındadırsa, qadının onun arxasındakı yerdə əyləşməsi daha məqsədəuyğundur. Ancaq qadının harada əyləşməsindən asılı olmayaraq, kişi ona qapını açmalı və çıxmağa kömək etməldir.
11. Pəhriz saxladığınız barədə hamının eşidəcəyi şəkildə danışmaq yaxşı hal deyil. Hələ qonaqpərvər ev sahibəsinin təklif etdiyi yeməklərdən bu bəhanə ilə imtina etmək düzgün deyil. Mütləq onun kulinariya istedadını tərifləyin, bununla belə heç nə yeməyə də bilərsiniz. Eyni davraşını alkoqola qarşı etmək olar. Niyə içməməli olduğunuzu hamıya deməyə dəyməz. Bəyaz ağ şərab istəyin və yüngülcə dadına baxın.
12. Kübar söhbətlər üçün tabu-mövzular: siyasət, din, sağlamlıq, pul. Yersiz sual: «Necə gözəl geyimdir! Neçəyə almışınız?». Necə reaksiya vermək olar? Gülümsəyin: «Bu hədiyyədir!». Mövzunu dəyişin. Həmsöhbətiniz təkid edirsə, yumşaq şəkildə deyin: «Bu barədə danışmaq istəməzdim».
13. 12 yaşına çatmış hər bir insana «siz» deyə müraciət etmək lazımdır. İnsanların ofisiant və sürücülərə «sən» deyə müraciət etməsi heç də xoş hal deyil. Hətta yaxşı tanış olduğunuz insanlara ofisdə «siz» deyə müraciət etmək lazımdır, «sən» isə ancaq təklikdə olanda müraciət edə bilərsiniz. İstisna — yaşıd və ya yaxın dost olduğunuz halda.
14. Kino, teatr, konsertə gələrkən öz yerinizə əyləşənlərə üzünüzü çevirərək getmək lazımdır. İlk olaraq kişi keçir.
15. Küçədə kişilər xanımların solunda getməlidir.
16. Əgər kiminləsə yol gedirsiniz və yanınızdakı adam sizin tanımadığınız bir kəslə salamlaşırsa, siz də salam verməlisiniz.
17. Qadının yanında kişi yalnız onun izni ilə siqaret çəkə bilər.
18. Kim olmasından asılı olmayaraq, otağa ilk daxil olan salamlaşmalıdır.
19. Alış-verişdə sizə verilən salafan və kağız paketləri yalnız ərzaqların daşınması üçündür. Onların gündəlik çanta kimi istifadə etmək yolverilməzdir.
20. İctimai yerlerdə telefonunuzu süfrəyə qoymayın. Belə etməklə siz bu rabitə qurğusunun həyatınızda nə dərəcədə mühüm rol oynadığını və ətrafdakıların danışdıqlarının sizə nə dərəcədə maraqsız olduğunu vurğulayırsınız.
kayzen.az
