Biz dünyanın gördüyümüz və qəbul etdiyimiz kimi olduğuna inanırıq, amma həqiqətdə də belədirmi?
Əslində biz, beynimizin meydana gətirdiyi optik illüziya içində yaşayırıq.
Ekoloji görüş, gözlərinizi cəmləşdirdiyiniz nöqtənin ətrafını əhatə edən sahə ilə birlikdə, müəyyən bir anda gördüyünüz hər şeydir. Məsələn bu dəqiqə kompüterinizin ekranına baxırsınız və eyni zamanda kompüterinizin klaviaturasını, ekranın arxasındakı otağı, divarda asılı olan rəsmi və hətta bəlkə pəncərənizin xaricindəki mənzərəni də görə bilirsiniz. Təcrübə isə ekoloji fikrinizin az ya da çox bir illüziyadan ibarət olduğunu sübut edir.
Amsterdam Universitetində həyata keçirilən bu təcrübə, bir neçə gün əvvəl Psychological Science jurnalında nümayiş olundu.
Təcrübənin məqsədi, mərkəz nöqtəmizin ətrafını əhatə edən sahənin beynimiz tərəfindən tamamlandığını sübut etmək idi. Nəticələrə görə beynimiz həqiqətən də ekoloji görüşümüzdə qalan detalları müəyyən bir nizama oturdaraq bizə tam bir görüş, tam bir şəkil verməyə çalışır.
Təcrübənin rəhbəri olan Marte Otten, mövzuyla əlaqədar bunları söyləyir:
“Vizual məlumat çox olmadıqda beynimiz boşluqları doldurur. Ekoloji fikirdə beynimiz, bizə ətrafda olandan daha az detal göstərir, yəni bizim əhatə sahəmizi sadələşdirir. Biz də buna görə ekoloji görüşümüzün optik illüziyalar yaradıb yaratmadığını görmək istədik.”
Təcrübə çərçivəsində 20 nəfər iştirak edib.
İştirakçılara şəkil, işıq və rəng baxımından bir-birindən fərqli bir sıra şəkil göstərildi və mərkəz nöqtələrində qalan sahə ilə şəkilin bütöv bir model meydana gətirdiyini gördükləri anda kompüterin siçanına (mouse) toxunmağı istənib.
Nəticədə isə iştirakçıların hamısının şəkildəki formaları tək tip gördüyü sübut edildi.
Otten nəticələrlə əlaqədar bunları deyir:
“Təcrübənin nəticələri, uyğun şərtlər altında ekoloji görüşümüzün optik bir illüziyaya çevrildiyini göstərir. Boşluqları doldurmaq, Beynimiz üçün çox təməl bir qavrayış mexanizmidir və bu səbəblə bu illüziyanı gündəlik həyatımızda da istifadə edirik.”
